Po wymianie kompresora na wydajniejszy moja stara instalacja sprężonego powietrza nie dawała sobie rady z wodą. Więc nie pozostało mi nic innego, jak zbudować nową instalację sprężonego powietrza w moim garażu. Instalację bardziej wydajną, o dobrej przepustowości, która poradzi sobie z dużą ilością pary wodnej i do tego będzie tania i łatwa w montażu.

Na początek warto się zastanowić, dlaczego dotychczasowa instalacja przy małym kompresorze bardzo dobrze się sprawdzała, a przy wydajniejszym kompresorze pojawiły się problemy z wodą w przewodach i finalnie w pistolecie lakierniczym?

Oczywistą oczywistością jest fakt, że w powietrzu atmosferycznym znajduje się para wodna w szerokim zakresie wartości zależnie od temperatury. Im wyższa temperatura, tym więcej pary wodnej im niższa temperatura tym mniej. Podczas sprężania kondensacja wody wzrasta…

Mój stary mały kompresor jedno tłokowy, podczas pracy nagrzewał sprężone powietrze do temperatury 40°C. Nowy dwu tłokowy kompresor o znacznie większej wydajności nagrzał sprężone powietrze już do 89°C. Moja stara instalacja sprężonego powietrza była konstrukcji według tego opisu Przygotowanie powietrza do lakierowania.
Była zbudowana z węży PCW i miała łączną długość około 3m. W przypadku małego kompresora i niskiej temperatury sprężonego powietrza, wystarczało to do schłodzenia i skroplenia się pary wodnej w tej 3 metrowej mini instalacji. Skropliny pary wodnej przechwytywał filtro-reduktor z odwadniaczem i nie było problemu.
Nigdy nie miałem oczek w lakierze i problemów z wodą w przewodach za filtrem. Swego czasu zrezygnowałem nawet z odwadniacza pod pistoletem, bo nigdy tam nic nie było, a dodatkowy filtr utrudniał tylko pracę pistoletem, ograniczając swobodę ruchu przy lakierowaniu np. progów.

Po podłączeniu nowego kompresora szybko zauważyłem, że w odstojniku fitro-reduktora zbiera się szybko sporo wody, a sam odstojnik i filtr jest lekko ciepły. Gorące powietrze nie zdążyło się schłodzić w gumowych zresztą przewodach, które raczej kiepsko oddają ciepło. Wykonałem test czystości powietrza na lusterku gdyż miałem solidne podstawy by twierdzić, że przez zbyt wysoką temperaturę powietrza dalszy proces skraplania wody będzie się odbywał w przewodzie za filtrem.

Jak widać na zdjęciu test lusterka wykazał zawartość wody w przewodzie za filtrem, które trafia do pistoletu. Sytuacja niedopuszczalna, jedyna słuszna droga do rozwiązania problemu to budowa nowej instalacji sprężonego powietrza.

Założenia, jakie stawiam dla nowej instalacji.

• Bardzo dobra przepustowość.
• Dobrej jakości czyste powietrze bez wody.
• Dodatkowy bufor powietrza.
• Polepszone właściwości oddawania ciepła + ewentualna chłodnica powietrza.
• Osobne filtro-reduktory do zasilania pistoletów lakierniczych i narzędzi pneumatycznych smarowanych mgłą olejową.
• Tania i łatwa w montażu.
• Z możliwością szybkiej przebudowy w przyszłości.

Tak przedstawiał się mój jeden z pierwszych pomysłów na instalację:

Założenia tej instalacji:
Chłodzenie gorącego powietrza zaraz za kompresorem w chłodnicy wykonanej z rurek miedzianych.
Dodatkowy bufor powietrza w postaci butli 50l, która spełni też funkcję dużego odwadniacza ze spustem kondensatu.
Wstępna filtracja 40 µm z odwadniaczem zaraz za chłodnicą.
Drugi stopień filtracji 5 µm w fitro-reduktorze z odwadniaczem przed szybko złączką, dla czystego powietrza do zasilania pistoletów lakierniczych.
Drugi stopień filtracji 5 µm w fitro-reduktorze z odwadniaczem i naolejaczem przed szybko złączką, dla powietrza do zasilania narzędzi pneumatycznych mgłą olejową.
Zachowanie spadków na długich odcinkach, oraz spusty kondensatu w najniższych punktach instalacji.

Chłodnica powietrza miała być zbudowana z rurki miedzianej 15 mm składająca się z 7 odcinków po 35 cm połączonych kolankami miękkim lutem (nie mam możliwości wykonania lutu twardego).

Chłodnica miała być chłodzona wentylatorem z agregatu chłodniczego w obudowie metalowej gdzie dopływ powietrza byłby od dołu. Zaraz za chłodnicą spust kondensatu, oraz filtr 40µm z odwadniaczem.

Piszę o chłodnicy w czasie przeszłym, bo finalnie zrezygnowałem z jej budowy. Postanowiłem sprawdzić jak poradzi sobie sama instalacja bez chłodnicy. Koszt wykonania takiej chłodnicy nie licząc wentylatora i obudowy to ponad 100zł. Niby niewiele, ale póki co musiałem ciąć koszty, więc odstawiam ją na dalszy plan, jako awaryjne wyjście w razie dalszych problemów z wodą w pistolecie.

Tak więc po rezygnacji z chłodnicy powietrza za kompresorem plan instalacji i jej schemat wyglądał już tak:

Niby fajnie, dodatkowy bufor jest, filtracja dwu stopniowa z odwadniaczami i cała reszta według założeń ale…
Nie podoba mi się to, że zbiornik będzie zajmował miejsce na podłodze gdzie i tak już jest ciasno.
Zbiornik musi wisieć na ścianie pod sufitem, zaoszczędzę przestrzeń na podłodze i nie zagracę dodatkowo pomieszczenia.

Jako że zbiornik ma wisieć, kolejny rozrysowany plan instalacji wyglądał już tak:

Niestety po wykonaniu pomiarów i rozrysowaniu instalacji ołówkiem na ścianie szybko się okazało, że nie zmieszczę się z nią na szerokość. Musiałem więc skrócić część instalacji zaraz za dodatkowym zbiornikiem.

Finalny schemat instalacji po wszystkich modyfikacjach:

Jak pewnie zauważyłeś za filtrem 40µm gdzie jest w poprzednich schematach przyłącze rurki od góry, tutaj już ze względu na bardzo krótki odcinek pociągnąłem rurkę bezpośrednio na dół. Odcinek rurki za filtrem jest zbyt krótki by skropliła się tam woda i nie miałoby to większego sensu.

Oczywiście pomysłów na taką małą instalacje może być wiele, ograniczeniami są tylko koszta i przestrzeń do dyspozycji.

Podczas planowania instalacji sprężonego powietrza trzeba pamiętać o kilku istotnych sprawach.

Przede wszystkim powietrze wpływające do filtra z odwadniaczem musi już być schłodzone. Odwadniacz nie zatrzymuje pary wodnej tylko skropliny wody, które zebrały się w przewodach. Oczywiście w jakimś stopniu dzięki swojej konstrukcji jest w stanie wytrącić tą wilgoć i zebrać ją w odstojniku, jednak jego głównym zadaniem jest zebranie już skroplonej wody.

Rurki ciągnij ze spadkami kierując wodę do spustów kondensatu w najniższych punktach instalacji.
Przyłącza od głównej rury zasilającej prowadź zawsze od góry, albo przynajmniej z boku tak by do minimum zmniejszyć ilość wody w dalszych elementach instalacji.
Jeśli ciągniesz długi odcinek instalacji i chcesz mieć dodatkowy zbiornik powiększający bufor powietrza. Umieść ten zbiornik na końcu tej długiej instalacji. Dzięki temu wyrównasz ciśnienie i zmniejszysz spadki ciśnienia.

No dobrze, mamy już plan pod względem układu rurek, dodatkowego zbiornika i filtrów.
Teraz trzeba się zastanowić, z czego wykonać tą instalację, by według założeń miała bardzo dobrą przepustowość, dało się ją łatwo modyfikować w przyszłości no i by była tania?

W pierwszej kolejności sprawdziłem dedykowane systemy do budowy takich instalacji, jednak ceny złączek były niezbyt zachęcające.
Sprawdziłem systemy John Guest, Coprax, Tekalan.
Sam koszt rur jeszcze był by akceptowalny, jednak moja instalacja jest raczej krótka z dużą ilością złączek. Więc oszczędności muszę szukać nie w metrach rury, tylko w złączkach.

W pierwszym momencie zainteresowałem się klejonym systemem rur i złączek PVC firmy USMetrix stosowaną do budowy instalacji wodociągowej. Wstępnie zachęcony cenami elementów systemu, stosunkowo łatwym montażem, oraz ogólnie łatwą dostępnością, zacząłem sprawdzać parametry i zalecenia producenta. O ile zakres ciśnień byłby na pograniczu maksymalnego obciążenia, w specyfikacji producenta znalazłem notkę jasno mówiącą, by nie stosować systemu do budowy instalacji sprężonego powietrza. Biorąc pod uwagę przestrogę producenta finalnie zrezygnowałem z pomysłu udowy instalacji na bazie rurek PVC USMetrix.

Przez chwilę pomyślałem o instalacji wykonanej z samych węży PCW o średnicy wewnętrznej 16mm. Jednak długo pomysł ten nie zagościł w mojej głowie. Jedynymi zaletami tego rozwiązania była spora średnica i cena węża. Dalej to już wady i wysokie koszty.

Dlaczego?…

Wąż nie oddaje najlepiej ciepła, jest elastyczny, przez co ciężko będzie zrobić odpowiednie spadki.
Koszt 1m węża PCW to koło 8zł.
Złączka do tego na 1/2 cala to 7 do 8zł szt.
Trójnik aluminiowy około 15zł
Opaska zaciskowa 22mm koszt około 3.50Zł szt.
Do mojej instalacji zużyłbym 10m węża i potrzebowałbym 12 złączek, 2 trójniki oraz 18 opasek zaciskowych. Te wszystkie elementy dałyby łączny koszt 269zł + jeszcze koszt zaworów, kolanek 1/2 o wieszakach nie wspominam nawet. Więc jak sam widzisz pozornie najprostszy i najbardziej dostępny materiał ma sporo wad no i finalnie taka instalacja jest dość droga.

Bardzo dobrym i łatwo dostępnym materiałem mogłaby być instalacja wykonana z miedzi. Miedz ma wysoką odporność na ciśnienie, idealne właściwości oddawania ciepła no i stosunkowo łatwy montaż.
Jednak cena materiału jest dość wysoka. Koszt samej rurki to już około 20zł m, do tego kształtki spoiwo, wieszaki tworzą sporą kwotę.

Wtedy wpadłem na system rurek i złączek PEX bez zgrzewania, stosowanych w instalacjach, CO, podłogówce, instalacjach sanitarnych itp. Śmieszne koszty rurki, łatwość montażu przez zwyczajne skręcanie. Rurki doginać można ręcznie za pomocą specjalnej sprężyny. Nawet cięcie rur jest dziecinnie proste. Wystarczy ostry szeroki nóż i młotek, albo dedykowane nożyce. Rurki PEX są wykonane z kilku warstw tworzywa sztucznego oraz aluminium. Na zewnątrz i wewnątrz jest warstwa polietylenu, a pomiędzy nimi aluminium. PE daje bardzo małe opory przepływu, co w przypadku mojego planu instalacji jest sporym atutem. Następna zaleta to zerowa korozja takiego systemu no i ciśnienie robocze do 10 bar. Trzymając się założeń, jakie miała spełnić moja instalacja wybrałem właśnie ten system.

Całość instalacji z narzędziami do montażu typu nożyce do rur, kalibrator, sprężyna, plus wieszaki wyszła dokładnie 193zł z przesyłką.
1m rurki PEX 20mm to koszt około 3zł
Kształtki od 5 do 11zł szt.
Np. Złączka nypel 4.90, trójnik 10.90, kolanko 5.20zł.
Oczywiście ceny przy zakupie w internecie, w sklepach – marketach wychodzi sporo drożej.

Wykonałem instalację według przygotowanego schematu z rurek PEX i póki co jestem z tej instalacji bardzo zadowolony. Instalacja jest szczelna, dość dobrze oddaje ciepło. Całkiem nieźle wygląda, łatwo i szybko można ją przerobić w razie zmiany koncepcji. Sam montaż jest szybki i prosty do wykonania.

Nie będę tutaj specjalnie się rozpisywał na temat montażu tej instalacji. Nagrałem dość szczegółowy materiał z montażu. Więc na zakończenie nie pozostaje mi nic innego jak zapocić Ciebie do obejrzenia filmów w formie wideo relacji z budowy instalacji sprężonego powietrza w moim garażu.

Na tą chwilę wykonałem już kilka prac lakierniczych, przy których nie pojawiły się żadne problemy z instalacją, ani tym bardziej z wodą w pistolecie lakierniczym. Nawet klucz pneumatyczny jest zauważalnie mocniejszy przy pracy z tą instalacją, co potwierdza lepszą jej przepustowość. Filtracja również jest na bdb poziomie. W drugim filtrze nie zbiera się praktycznie kondensat. Po większym lakierowaniu pojawiły się w nim jedynie mikro kropelki pary wodnej i to wszystko. 95% wody zbiera pierwszy filtr z odwadniaczem, z którego już trzykrotnie spuszczałem kondensat.